عرفان کیمیاگر: وقتی بانک مرکزی به بانکها مجوز داد تا اوراق یکساله را با نرخ سود سالیانه ۳۰ درصد عرضه کنند، ملت همیشه در صحنه، فرصت را مغتنم دیدند خریدند. یا سهام فروختند و اوراق را خریدند یا سپرده های خود را در بانک ها به اوراق تبدیل کردند.
حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان به سپرده های های یک ساله تبدیل شد که بی چک و چانه، سود ۳۰ درصدی آنها از سوی بانک مرکزی تضمین می شود.
بانک مرکزی هدف از این کار را تامین سرمایه های در گردش واحد های تولیدی عنوان کرده است.
بانک مرکزی در دستورالعمل انتشار گواهی سپرده خاص با نرخ سود علی الحساب بانکی ۳۰ درصد سالانه اعلام کرده است: بانکها می توانند برای تامین سرمایه در گردش طرحهای با بازدهی بالا اقدام به انتشار این اوراق نموده و در پایان دوره مشارکت، سود قطعی نیز علاوه بر سود علیالحساب ۳۰ درصدی به خریداران این گواهی سپرده در شعب بانکها پرداخت میشود.
از ویژگی جالب این طرح این است که بانک مرکزی مجوز داده: “امکان بازخرید قبل از سررسید این اوراق در شعب بانکها امکانپذیر باشد” و تاکید کرده است که :”با اجرای این طرح، مشارکت مردمی در تامین مالی طرحهای تولیدی کشور فراهم میشود”.
ظرف هفت روز از ۱۱ بهمن ۱۴۰۲ این ارواق عرضه و فروخته شد. اما این سوالها همچنان باقی ماند که کدام واحد تولیدی می تواند از این محل اعتبار بگیرد. سپرده ای که خودش سی درصد هزینه دارد، موقع تبدیل شدن به تسهیلات، باید کارمزد بگیرد، هزینه ها و سودش محاسبه شود و دست کم بیش از ۳۶ درصد سالیانه، باید سود بگیرد. یعنی کدام واحد تولیدی می تواند بیش از ۳۶ درصد سود سالیانه از محل عملیاتش به دست آورد که بتواند همین وام گرفته شده را بازپرداخت کند.
حالا گیریم که چند شرکتی توانستند، خود شرکتها هم باید از محل فعالیتشان ده درصدی سود به دست آورند. یعنی خدمت و محصول این شرکتهای وام گیرنده باید بیش از ۴۶ درصد باید ارزش افزوده داشته باشد تا بتواند به مرحله سر به سر برسد.
بانک مرکزی با این تکنیک گویا دنبال تثبیت این بوده است که نگذارد تورم از ۴۶ درصد پایین تر بیاید.
هرچند تا حدودی می توان حدس زد که هدف بانک مرکزی این بوده که نقدینگی را با روش های مختلف مدیریت کند و نگذارد پول های نقد و سرگردان، بازار ارز و طلا را به هم بریزند اما این روش هم قطعا روش درستی نیست. وقتی تورم از سر سکه و طلا و ارز برداشته می شود و به سر محصولات تولیدی آوار می شود مگر می توان نرخ ارز و طلا را کنترل کرد؟
نهایتا این فنر به زودی در خواهد رفت.