بورس تهران در پایان معاملات روز شنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴، تحت تأثیر فضای انتظار برای آغاز دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا، با افت قابل توجهی مواجه شد. شاخص کل بورس با ریزش حدود ۵۳ هزار واحدی به سطح ۳ میلیون و ۱۱۵ هزار واحد بازگشت، که نشان‌دهنده تداوم فضای احتیاط و هیجانات منفی در بازار است (تجارت‌نیوز، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴). این افت، یکی از سنگین‌ترین ریزش‌های اخیر بازار بود و با خروج نقدینگی قابل توجهی از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی همراه شد. با این حال، برخی تحلیلگران، از جمله مریم محبی، معتقدند که “بخشی از فشار فروش تخلیه شده و بازار ممکن است در روزهای آینده به تعادل نسبی دست یابد، مشروط بر دریافت سیگنال‌های مثبت سیاسی” (شهر بورس، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴).
تحلیل وضعیت بازار
معاملات روز شنبه تحت تأثیر اخبار سیاسی و عدم اطمینان از نتایج مذاکرات پیش‌رو قرار داشت. در پایان روز شنبه 20 اردیبهشت، شاخص کل بورس تهران با کاهش ۱.۷ درصدی، معادل ۵۳ هزار واحد، به ۳ میلیون و ۱۱۵ هزار واحد رسید.. نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز مانند فولاد، فارس، وبملت، نوری، شستا، وغدیر و پارسان بیشترین تأثیر منفی را بر شاخص کل داشتند. همچنین، شاخص هم‌وزن که نشان‌دهنده عملکرد سهم‌های کوچک‌تر است، با افت حدود ۱۰ هزار واحدی به سطح ۹۵۶ هزار واحد رسید، که حاکی از فشار فروش گسترده در تمام لایه‌های بازار است (دنیای اقتصاد، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴).
ارزش معاملات خرد در این روز به حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان رسید، که “نسبت به روزهای صعودی اخیر کاهش قابل توجهی نشان می‌دهد” (تجارت‌نیوز، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴). خروج پول حقیقی نیز با شدت بالا ادامه یافت و “حدود ۴ هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شد” (شهر بورس، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴). گروه‌های خودرویی، بانکی و سیمانی در صدر خروج پول حقیقی قرار داشتند، که نشان‌دهنده بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به این صنایع در شرایط کنونی است. با این حال، برخی نمادهای کوچک‌تر در گروه‌هایی مانند کاشی و سرامیک و غذایی، به دلیل بنیاد قوی، کمتر تحت تأثیر هیجانات منفی قرار گرفتند (پست‌های ایکس، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴).
عوامل تأثیرگذار
۱. تحولات سیاسی: خبر احتمال آغاز دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا از روز یکشنبه، اگرچه در ابتدا امیدواری‌هایی ایجاد کرده بود، اما “عدم قطعیت در نتایج و پوشش خبری محتاطانه، منجر به افزایش فشار فروش شد” (تجارت‌نیوز، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴). اظهارات اخیر دونالد ترامپ درباره “حمایت از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران”، که هفته گذشته سیگنال مثبتی به بازار داده بود، در روز شنبه تحت‌الشعاع ابهامات مذاکرات قرار گرفت (دیلی فوتبال، ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۴).
۲. نوسانات ارزی: نرخ دلار در بازار آزاد با افزایش به محدوده ۸۵ هزار تومان، انتظارات تورمی را تقویت کرد (دنیای اقتصاد، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴). این موضوع اگرچه می‌توانست به نفع صنایع صادرات‌محور مانند پتروشیمی و فلزات باشد، اما در کوتاه‌مدت، به دلیل افزایش ریسک‌های سیاسی، اثر منفی بر بازار گذاشت.
۳. فشار فروش و رفتار سرمایه‌گذاران: عرضه‌های پرحجم و تشکیل صف‌های فروش در اکثر نمادها، به‌ویژه در صنایع حساس به تحولات سیاسی مانند خودرو و بانک، نشان‌دهنده غلبه هیجانات منفی بود. “نسبت ارزش سفارش‌های فروش به خرید در این روز به شدت نامتعادل و به نفع فروشندگان بود” (شهر بورس، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴).
تحلیل تکنیکال
از منظر تکنیکال، شاخص کل پس از ناکامی در شکست مقاومت ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی، وارد فاز اصلاحی شده است. “سطح حمایت کلیدی در محدوده ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار واحد قرار دارد که در صورت شکسته شدن، احتمال افت تا ۳ میلیون واحد وجود دارد” (تجارت‌نیوز، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴). با این حال، کاهش حجم معاملات و تخلیه بخشی از فشار فروش می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت تعادل در روزهای آینده باشد، به‌ویژه اگر اخبار مثبتی از مذاکرات منتشر شود.
چشم‌انداز کوتاه‌مدت
با توجه به فضای کنونی، انتظار می‌رود بازار در روز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت با احتیاط و نوسانات محدود به کار خود ادامه دهد. در صورت انتشار اخبار مثبت از مذاکرات، گروه‌های بانکی (وبملت، وتجارت، وبصادر)، خودرویی (خودرو، خساپا) و صنایع دلاری‌محور (فولاد، فملی) می‌توانند با اقبال بیشتری مواجه شوند. با این حال، تا روشن شدن نتایج مذاکرات، احتمال جهش سنگین شاخص کل پایین است. تحلیلگران توصیه می‌کنند سرمایه‌گذاران “از تصمیم‌گیری‌های هیجانی پرهیز کرده و بر نمادهای بنیادی با نسبت P/E پایین و جریان نقدینگی مثبت تمرکز کنند” (شهر بورس، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴).
توصیه به سرمایه‌گذاران
رصد دقیق اخبار سیاسی: تحولات مربوط به مذاکرات ایران و آمریکا کلیدی‌ترین عامل اثرگذار بر بازار در روزهای آتی خواهد بود (تجارت‌نیوز، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴).
تمرکز بر نمادهای بنیادی: گروه‌هایی مانند کاشی و سرامیک، غذایی و دارویی که کمتر تحت تأثیر نوسانات سیاسی هستند، می‌توانند گزینه‌های امن‌تری باشند (پست‌های ایکس، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴).
مدیریت ریسک: با توجه به نوسانات بالا، تخصیص بخشی از پرتفوی به صندوق‌های درآمد ثابت یا طلا می‌تواند ریسک را کاهش دهد.
صبر و دید میان‌مدت: “استراتژی خرید پله‌ای در نمادهای بنیادی و پرهیز از دنباله‌روی هیجانات بازار” توصیه می‌شود (شهر بورس، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴).
جمع‌بندی
بورس تهران در روز شنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ تحت تأثیر عدم قطعیت سیاسی و انتظارات مرتبط با مذاکرات، با ریزش قابل توجه ۵۳ هزار واحدی مواجه شد و به سطح ۳ میلیون و ۱۱۵ هزار واحد رسید. خروج نقدینگی حقیقی و فشار فروش گسترده، فضای بازار را به سمت هیجانات منفی سوق داد. با این حال، تخلیه بخشی از فشار فروش و احتمال انتشار اخبار مثبت از مذاکرات می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت تعادل در روزهای آینده باشد. سرمایه‌گذاران باید با رصد دقیق تحولات سیاسی و تمرکز بر نمادهای بنیادی، استراتژی محتاطانه‌ای در پیش گیرند.