به گزارش پایگاه خبری بازار سهام، مجید عشقی در خصوص اقدامات ۲.۵ ساله گذشته و برنامه های پیش رو اعلام کرد: در این دوره پس از نوساناتی که طی سال های گذشته بر بازار حاکم شده بود همه تلاش بکار گرفته شد تا برنامه‌ها به سمت ایجاد تعادل در معاملات، کاهش ضرر و زیان های احتمالی سرمایه گذاران و بازگشت اعتماد از دست رفته آنها پیش برده شود.
در این راستا برای راه‌اندازی ابزارهای جدید و ایجاد توسعه از طریق تقویت نظام نظارتی هوشمند، افزایش شفافیت و ارتقاء نظام حاکمیت شرکتی اقدام شد. طبق آخرین آمارها ۸۵۶ شرکت و بیش از هزار نهاد مالی با نظارت سازمان بورس در حال فعالیت هستند. تا پایان مهر ۱۴۰۲ بیش از ۶۱ میلیون کد سهامداری صادر شده که از این تعداد ۴۱ میلیون سهامدار فعال هستند.
سازمان به منظور ایجاد کسب بازدهی مناسب سهامداران تازه وارد از بورس راه را برای ورود سرمایه‌های خرد از طریق صندوق‌های سرمایه هموارتر کرد.
آبان سال ۱۴۰۱ بیمه سبد سهام سهامداران حقیقی که ارزش پرتفوی آنها تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان بود در دستور کار قرار گرفت. این اقدام ضمن جلوگیری از روند نزولی شاخص زمینه بازگشت آرامش را فراهم کرد و بیش از نیم میلیون سهامدار از این طرح استقبال کردند.
اقداماتی برای بهبود وضعیت بازار سرمایه
نمایش رایگان عمق مظنه برای همه سهامداران به‌صورت رایگان برای اولین بار، کاهش صف‌های معاملاتی، افزایش دامنه نوسان تا هفت درصد، افزایش نقدشوندگی با حذف حجم مبنا از دیگر اقدامات برای بهبود بخشیدن به وضعیت بازار سرمایه بود.
پرداخت سود از طریق سامانه سجام
هیأت مدیره سازمان بورس بهمن ۱۴۰۱ اقدام به تصویب الزام پرداخت کامل سود به صاحبان سهام حداکثر تا چهارماه پس از تصمیم مجمع عمومی کرد. پیگیری های مستمر باعث شد سود انباشته سهامداران بدون مراجعه به بانک از طریق سجام به حساب آنها پرداخت شود که این روند پرداخت‌ها همچنان ادامه دارد.
توسعه خدمات و ابزارهای سرمایه‌گذاری
اقدامات دیگری مانند راه‌اندازی سامانه توثیق الکترونیکی سهام، الکترونیکی شدن صدور گواهی حق تقدم، سامانه یکپارچه صدور مجوز نهادهای مالی، ارتقای شفافیت و سهولت در صدور مجوزها و صدور الکترونیکی گواهی تمکن مالی با هدف توسعه خدمات و ابزارهای سرمایه‌گذاری در دستور کار قرار گرفت.
صدور صدها مجوز فعالیت صندوق و نهاد مالی
با شکسته شدن فضای انحصاری صدور مجوزها طی ۲ سال گذشته علاوه بر صدور مجوز کارگزاری‌های جدید برای صدور صدها مجوز فعالیت صندوق و نهاد مالی اقدام شد.
راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده شمش طلا در بورس کالا باعث شد فرصت بسیار مناسبی برای ورود سرمایه‌های اندک مردم به بازار طلا بصورت کاملا شفاف فراهم شود.
حمایت از سرمایه گذاران در بخش انرژی
بورس انرژی خرداد ۱۴۰۲ به منظور کمک به رشد این حوزه اقدام به راه اندازی تالار برق سبز کرد تا مصرف‌کنندگان صنعتی کمتر تحت تاثیر قطعی برق قرار گیرند. منافع حاصل از راه‌اندازی تالار سبز در نخستین سال راه‌اندازی به بیش از ۲.۵ هزار میلیارد تومان رسید.
همچنین قرارداد آتی در بورس انرژی از اسفند سال ۱۴۰۰ راه‌اندازی شد. ایجاد مرجعیت و شاخص قیمت نفت خام در منطقه خاورمیانه و قاره آسیا، امکان پوشش ریسک‌پذیری نوسانات قیمت و سرمایه‌گذاری اهرمی به عنوان اهداف مهم این بازار تلقی می‌شود.
راه‌اندازی بازارهای جدید در بورس و فرابورس
بازار آتی تک سهم با هدف کمک به دوطرفه‌شدن بازار سرمایه، پوشش ریسک سرمایه‌گذاران و پاسخگویی به خواسته فعالان بازار سرمایه مبنی بر تکمیل بازار مشتقات راه‌اندازی شد.
بازار توافقی به منظور نظم‌بخشی به شرکت‌های فهرست شده در بازار پایه ایجاد شد که فاقد دامنه نوسان و حجم مبنا بوده و معاملات آنها به‌صورت بلوک و عمده و از طریق ایستگاه معاملاتی کارگزاری‌ها انجام می‌شود.
بازار نوآفرین هم به منظور تأمین مالی و با تمرکز بر پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپی راه اندازی شد ومختص شرکت‌هایی است که ریسک بالاتری دارند.
ابلاغ دستورالعمل جدید حاکمیت شرکتی
اواخر دهه ۸۰ در راستای حمایت از منافع سهامداران، آیین‌نامه‌ها و موضوعات پیرامون حاکمیت شرکتی مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت سال ۹۷ دستورالعمل جدیدی ابلاغ و اجرای آن برای شرکت‌های بورسی و فرابورسی الزامی شد. این دستورالعمل در دوره جدید اصلاح و ۲۲ آذر سال ۱۴۰۱ ابلاغ شد. چک لیست‌های ارزیابی رعایت آن برای حسابرسان مستقل نیز آماده و ارائه شده است.
برگزاری میز صنعت با هدف بررسی مشکلات صنایع
هدف اصلی برگزاری میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران، بررسی وضعیت، مشکلات آنها در بازار سرمایه، تشویق ناشران برتر، ارتقای انگیزه و مشوق‌ها برای حفظ حداکثری حقوق سهامداران است که تا کنون بیش از ۲۰ جلسه میز صنعت برگزار شده است.
حذف قیمت گذاری دستوری با عرضه مستمر سیمان و فولاد به بورس کالا
حذف قیمت‌گذاری دستوری از برخی صنایع مانند سیمان و فولاد باعث افزایش سودآوری این صنایع، ایجاد تعادل قیمتی در بازار و حذف رانت شد. عرضه برخی محصولات مانند فولاد، سیمان و خودرو در بورس کالا با همکاری وزارت صنعت باعث کمرنگ شدن اثر قیمت‌گذاری دستوری و رشد انگیزه تولیدکنندگان شد.
ممانعت از تغییر فرمول نرخ خوراک صنایع
نرخ خوراک گاز و سوخت صنایع در اثر تنش میان روسیه و اوکراین در بهمن سال ۱۴۰۰ به شدت افزایش یافت و به رقم بی‌سابقه ۳۳ سنت درهر متر مکعب رسید. با پیگیری ها سقف ۵ هزار تومانی برای نرخ خوراک مصوب شد. تداوم پیگیری‌ها در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نیز مانع از تغییرات جدی در فرمول نرخ خوراک شد که این اتفاق نقش به سزایی در پیش‌بینی پذیری سهم داشت.
کاهش مالیات بردرآمد شرکت‌های تولیدی
به منظور حمایت از تولید داخل و افزایش ظرفیت خطوط تولید و با پیگیری‌های مستمر، مالیات بردرآمد شرکت‌های تولیدی در بودجه سال ۱۴۰۱ از ۲۵ به ۲۰ درصد و در بودجه سال ۱۴۰۲ نیز از ۲۵ به ۱۸ درصد کاهش یافت.
عرضه خودرو در بورس کالا با هدف کاهش تلاطمات قیمتی در بازار
به دنبال تلاطمات جدی در قیمت بازار آزاد و ساز و کار غیرمنطقی قرعه کشی خودرو، سازمان بورس زمینه را برای عرضه خودرو در بورس فراهم کرد که با این اقدام به جای آنکه اختلاف قیمت کارخانه و بازار خودروها به جیب دلالان برود، بین خریداران و خودورسازان تقسیم شد و این امر زمینه‌ساز افزایش درآمدهای مالیاتی دولت بود.
راه‌اندازی سامانه‌های جدید نظارتی
از همان روزهای ابتدایی تصدی تیم مدیریتی جدید اقداماتی مانند بروز رسانی، ارتقاء، هوشمندسازی و مکانیزه‌سازی هشدارهای نظارتی با هدف بهبود نظام نظارتی و جلوگیری از شائبه‌های مربوط به نقش سلیقه ناظر در امر نظارت در دستور کار جدی قرار گرفت و اکنون ۴ سامانه نظاتی بیدار، آرامیس، نهان و دیده‌بان در حال نظارت دقیق بازار هستند.
پرداخت پاداش به سوت زنان
توجه ویژه به رویکرد نظارت مردمی از طریق درگاه گزارشگری تخلفات و یا فساد در بازار سرمایه با ارایه اسناد و مدارک لازم، اقدامات موثر این سازمان در سال‌های اخیر است. این اتفاق گزارشگران را از فرصت دریافت پاداش بی‌بهره نگذاشت و از پاییز ۱۴۰۰ تا کنون رأی قطعی ۴ پرونده اعلام گزارشگری حرفه‌ای صادر و سازمان بورس رقمی بالغ بر۳۰۰ میلیون تومان را به ۴ سوت‌زن پرداخت کرد.
انتشار اسامی مدیران متخلف
به دنبال پیگیری سازمان بورس برای افزایش اثربخشی و کارایی نظارت با تدابیر پیشگیرانه و حمایت‌های حقوقی، مفاد بند ز ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و بند چ ماده ۳۶ قانون احکام دائمی توسعه (افشای تخلفات مدیران) پس از ۱۳ سال وقفه با تصویب دستورالعمل مربوط در سال ۱۴۰۱ اجرایی شد.
راه اندازی شعبه تخصصی شورای حل اختلاف ویژه بازار سرمایه
شعبه تخصصی شورای حل اختلاف ویژه بازار سرمایه با همکاری قوه قضائیه، تیر ماه ۱۴۰۲ برای میانجی‌گری کیفری در پرونده های بازار سرمایه راه‌اندازی شد و از مهمترین مزایای افتتاح این شعبه می‌توان به جبران خسارات ناشی از جرم در مراحل اولیه، رسیدگی بدون تحمیل هزینه‌های دادرسی، حق الوکاله و دیگر هزینه‌ها با سرعت بیشتر اشاره کرد.
امضای تفاهم همکاری با پلیس امنیت اقتصادی فرماندهی انتظامی
امضای تفاهم همکاری پلیس امنیت اقتصادی فرماندهی انتظامی و سازمان بورس مهر ۱۴۰۲ با هدف ارتقای سطح امنیت اقتصادی، مواجهه به موقع و قاطع با مجرمان، پیشگیری از وقوع جرایم، تسریع در روند کشف، مستندسازی و پیگیری جرایم توسط سازمان بورس به عنوان ضابط قضایی در بازار سرمایه منعقد شد.
افزایش ظرفیت تامین منابع مالی و تشکیل سرمایه مورد نیاز صنایع
برای افزایش ظرفیت تامین منابع مالی و تشکیل سرمایه مورد نیاز صنایع برای پیشبرد و تکمیل طرح‌های توسعه‌ای، استفاده از ابزارهای تامین مالی موجود در بازار سرمایه مانند انتشار صکوک، افزایش سرمایه، تامین مالی جمعی یا تشکیل شرکت سهامی عام در دستور کار قرار گرفت که سفرهای استانی متعدد به منظور برقراری ارتباط نزدیک با صنایع و ترویج ظرفیت‌های این بازار برای صنایع بزرگ اثر بسزایی در تحقق این امر داشت.
جزییات انتشار اوراق مالی اسلامی
ارزش اوراق منتشره در سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۲۹۸ هزار میلیارد تومان بود که ۱۶۳ هزار میلیارد تومان (۵۵ درصد) اوراق توسط بخش دولتی، ۱۰ هزار میلیارد تومان (۳ درصد) از طریق شهرداری‌ها و ۱۲۵ هزار میلیارد تومان (۴۲ درصد) توسط بخش خصوصی منتشر شد.
جمع اوراق منتشره در سال ۱۴۰۲ معادل ۳۷۸ هزار میلیارد تومان بود که میزان تامین مالی از طریق انتشار اوراق در سال گذشته با افزایش قابل توجهی نسبت به سال ۱۴۰۱ مواجه بود. ۴ هزار میلیارد تومان اوراق توسط شهرداری‌ها و ۶۱ هزار میلیارد تومان هم از طریق بخش خصوصی منتشر شد.
صدور نخستین مجوز عرضه عمومی شرکت پروژه
نخستین مجوز عرضه عمومی شرکت پروژه به منظور تأمین مالی طرح‌های بیواتانول شرکت گسترش سوخت سبز زاگرس به میزان ۲ هزار میلیارد تومان در ۱۱ شهریور ۱۴۰۲ صادر و پذیره‌نویسی سهام این شرکت هشتم و نهم مهر ماه ۱۴۰۲ در بازار سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بورس با موفقیت انجام شد.
همچنین سال ۱۴۰۲ میزان درخواست‌ها برای تامین مالی جمعی که یکی دیگر از ابزارهای نوپا و موفق بازار سرمایه بخصوص برای شرکت‌های دانش‌بنیان و کوچک و متوسط است با افرایش چشمگیری همراه شد و از ۶۲۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ به ۲.۲ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ افزایش یافت.
آمار افزایش سرمایه و عرضه اولیه دو ساله شرکت‌ها
مجموع افزایش سرمایه شرکت‌ها در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۹۴ هزار میلیارد تومان بود که در سال ۱۴۰۲ با افزایش همراه شد و به ۴۳۴ هزار میلیارد تومان رسید. رقم افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی از ۶۰ به عدد ۱۱۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافت. افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم بالغ بر ۱۱ هزار میلیارد تومان، محل سود انباشته و اندوخته ها ۲۷۱ هزار میلیارد تومان و از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها ۴۲ هزار میلیارد تومان بود. مجموع پرونده‌های در حال رسیدگی برای افزایش سرمایه شرکت‌ها ۲۰۲ هزار میلیارد تومان بود.
سال ۱۴۰۱ تعداد ۱۲ شرکت درخواست پذیرش در بورس داشتند که ۴ شرکت وارد مرحله عرضه اولیه شدند. ارزش این شرکت‌ها معادل ۷۲ هزار میلیارد تومان بود و میزان تامین مالی در روز عرضه اولیه ۳ هزار میلیارد تومان اعلام شد. در این بازه زمانی ۸۸ شرکت به دنبال پذیرش در فرابورس بودند که در نهایت عرضه اولیه ۲۰ شرکت با ارزش ۷۸ هزار میلیارد تومان انجام شد.
سال ۱۴۰۲ تعداد ۵۴ شرکت درخواست پذیرش در بورس و ۱۳۳ شرکت به دنبال ورود در فرابورس بودند که عرضه اولیه ۴ شرکت در بورس و ۲۵ شرکت در فرابورس انجام شد. ارزش شرکت‌های عرضه شده در بورس و فرابورس ۲۶ و ۴۸ هزار میلیارد تومان اعلام شد و میزان تامین مالی در روز عرضه اولیه برای بورس و فرابورس ۱.۵ و ۸ هزار میلیارد تومان بود.
اقدامات کارساز در حوزه سهام عدالت
پرداخت منظم سود سهام عدالت، راه‌اندازی سامانه متوفیان سهام عدالت (میراث) و اصلاح اساسنامه شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت از دیگر اقدامات بود. از زمان راه‌اندازی و شکل‌گیری سهام عدالت، سود دارندگان سهام عدالت تنها در یک مرحله و در اسفندماه واریز می‌شد. پس از واگذاری مدیریت سهام عدالت به سازمان بورس با فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم از سال ۱۴۰۰، سود شرکت‌های سهام عدالت با فاصله کوتاهی از برگزاری مجامع در ۲ مرحله و در ماه‌های آذر و اسفند به حساب سهامداران واریز می‌شود.
برای تعیین تکلیف وراث سهام عدالت و سهولت دسترسی ۱۵ میلیون ورثه آنان به اطلاعات مربوط، سامانه متوفیان سهام عدالت با عنوان میراث راه‌اندازی شد.
همچنین با اصلاح اساسنامه شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت توسط شورای عالی بورس، مقرر شد مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت براساس مقررات مصوب سازمان بورس به صورت حضوری و الکترونیکی برگزار شود.
در مرحله نخست، مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استان‌های خراسان شمالی و زنجان تا پایان سال ۱۴۰۲ برگزار شد و باقی استان‌ها تا پایان شهریور ۱۴۰۳ با هدف سامان دادن به صورت‌های مالی فعالیت‌ها، هیأت مدیره و غیره برگزار می شود.
برنامه‌های مهم سال ۱۴۰۳
تمرکز سازمان بورس بر اجرای درست حاکمیت شرکتی از جمله برنامه‌های جدی در سال جاری است. یکی از موضوعات مهم در مسئله حاکمیت شرکتی، اداره شرکت توسط سهام تودلی است که در دستورالعمل حاکمیت شرکتی برای این اقدام موعدی تعیین شده تا سهام از شرکت مادر خارج شود و یا اینکه در برنامه‌هایی مانند مجمع دیگر حق رای نداشته باشند.
تایید صلاحیت اعضای هیات مدیره ناشران، برنامه دیگر در سال ۱۴۰۳ است. با توجه به حساسیت موجود در نهادهای مالی، تایید صلاحیت باید به شکل تخصصی‌تر انجام شود اما برخوردها در حوزه ناشران براساس مفاد قانونی و آیین نامه‌ای صورت می‌گیرد که در هیات دولت تصویب شده است. اعضای هیات مدیره در سال ۱۴۰۳ از منظر تجربه مورد بررسی قرار می‌گیرند و همه اعضای هیات مدیره ملزم هستند از ویژگی‌های تعیین شده توسط قانون برخوردار باشند.
تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان، کوچک و متوسط جزو برنامه های مهم در سال جاری و قرار است مسیر کوتاه و روان‌تری برای تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های کوچک و متوسط در نظر گرفته شود.
بازار نوآفرین که در سال ۱۴۰۲ راه اندازی شد در سال جاری توسعه پیدا می‌کند و شاهد حضور شرکت‌های دانش بنیان، نوآور و خلاق بیشتری در این بازار خواهیم بود.
زیرساخت‌ها و افزایش ضریب پایداری سامانه‌های فناوری اطلاعات بازار سرمایه در سال جاری ارتقا می یابد. دستورات مربوطه نیز در این خصوص به شرکت‌های بورس و فرابورس داده شده است.
