به گزارش پایگاه خبری بازار سهام نیوز، روزبه معین زاده با اشاره به علت ریزش روزهای اخیر شاخص و قیمت سهام، راهکار خروج از بحران را تشریح و اعلام کرد: کاهش قیمت ها نه به دلیل ابهامات اقتصادی و سیاسی بلکه ناشی از محدودیت دامنه نوسان بوده که ترس محدودی را ایجاد کرده است.
این ترس با وجود چسبندگی قیمت ها در دامنه ۲ درصدی و تشکیل صف، ترس ثانوی و دیگری را ایجاد کرده که سپس تراشیدن دلیل برای ریزش، نیروی سنگینی را برای ایجاد صف فروش به صورت ممتد و پایدار، بازار را با بحران روبرو می کند و تاخیر در برگشت شرایط عادی و عدم حذف محدودیت دامنه نوسان این بحران را شدیدتر می کند.
کاهش قیمت سهام به نظر کارشناسانی که رخدادها را در کنار هم قرار می دهند و پیوندی را برقرار می کنند می تواند منطقی باشد. در مورد اخیر، ابهام و انتظار از دولت آینده در مورد قوانین مالی و اقتصادی از دلایل مهم کاهش قیمت عنوان می شود اما از دید کسانی که بطور عملی درحال معامله هستند و دلایل ورود و خروج در بازار را واقعی حس می کنند، علت های اعلامی توجیهی پس از واقعه است که ریزش را می تواند توضیح دهد.
واقعیت این است یک فعال بازار سهام که سرمایه خود را در معرض ریسک ها و خطرات بلقوه و بالفعل قرار می دهد و مانند سرباز به طور ناخودآگاه، مو شکافانه تر و دقیق تر و نه از روی شوخی و تفنن در وسط میدان مین خود را درگیر کرده این دلایل کلی و کلاسیک و آکادمیک است که نمی تواند توجیه کننده واقعه کاهش قیمت ها باشد.
بازار سرمایه و فعالان آن در حال حاضر از فضای اقتصادی – سیاسی قبلی به فضای جدیدی وارد شده اند که باید مشخص شود آیا شرایط اقتصادی، مطلوب بوده یا بدتر شده است؟ معمولا فعال اقتصادی در شرایط ابهام، بدترین حالت ممکن را پررنگ کرده و مورد بررسی قرار می دهد.
بر فرض در بدترین حالت ممکن آیا تغییرات ناگوارتری در قوانین اقتصادی و صنایع و یا آمار تورم وقیمت ارز و … خواهد بود؟ برآوردی که از فعالین سابقه دار بازار می توان دریافت کرد این است که با وجود آنکه معاون اول ریاست جمهوری سکان را بدست گرفته در بدترین حالت هم شرایط نزولی تری نخواهد بود. بنابراین تداوم ریزش بازار بی معنی است. چرا که ریزش یا رشد بازار توجیه کننده اوضاع اقتصادی فعلی نیست بلکه نشان دهنده وضعیت نسبی شرایط اقتصادی آینده نسبت به حال و گذشته است و ابهام موجود در بدترین حالت چشم اندازی منفی نسبت به وضعیت فعلی ندارد که بتواند تاثیری منفی برای بازار ایجاد کند.
با این اوصاف علت ریزش چیست؟ به عنوان یک فعال در بازار سرمایه وقتی قوانین معاملاتی بازار تغییراتی می کند تغییر شرایط بازی، مهمترین رکن اتفاقات رخ داده است. طی چند سال قبل هم راهکار بسیار اشتباهی برای حمایت بازار صورت گرفت که آسیب شدیدی وارد کرد و تغییر دامنه نوسان ۲- و ۵+ برای حمایت بازار به دلیل چسبندگی بیشتر ۲- منجر به ایجاد صف های فروش شد و عددی که پشت صف های فروش تشکیل شد ترس را به بازار تزریق کرد و همین ترس و اضطراب حاصل از آن به طور ناخودآگاه نیرویی را ایجاد کرد که منجر به درخواست های فروش بیشتر شد.
این چرخه که عامل آن نه اقتصادی بلکه به طور ساده عامل فنی بازار یعنی دامنه تغییر قیمت است این بحران را ایجاد کرده ولی متاسفانه مسئولین، عامل ریزش بازار را به جای اینکه صف فروش ببینند قیمت سهام می دانند. جالب اینکه پس از ارایه مقاله ای در آن زمان، دامنه به شرایط عادی برگشت و همه مشکلات به راحتی مرتفع شد.
روانشناسی تغییرات قوانین معاملاتی آنچنان اهمیت دارد که به راحتی می تواند بازارها را تحت تاثیر قرار داد و شایسته است مسئولین که شکی نیست هدفی جز خدمت ندارند از کارشناسی فعالین بازار، بهره ببرند.
ولی در این چند هفته چه اتفاقی افتاد که سازمان بورس بعد از عید برای هر بحران ناخواسته ای که به بازار وارد شده به درستی برای یک روز دامنه را به ۲ درصد محدود کرد که بعد از اینکه بحران سپری شد در روز دوم به حالت قبل برگشت.
در جریان ۳۰ اردیبهشت و مربوط به سانحه بالگرد رئیس جمهور، بازار به دلیل قوانین اقتصادی به خصوص برای پالایشی ها ریزش شدیدی را تجربه کرد. قوانین معاملاتی عادی بود اما بعد از واقعه بورس برای یک روز بسته و روز سه شنبه با محدودیت دو درصدی بازگشایی شد.
تا اینجای کار به نظر منطقی می آمد. حتی بازار تقریبا شرایط عادی هم تجربه کرد اما بعد از آن ادامه دادن محدودیت دو درصدی کاری اشتباه بود. چرا که به نظر بازار از لحاظ اقتصادی شرایطی بحرانی ایجاد نشده بود و همه اتفاقات مدیریت شده پیش میرفت که می توانست بازار را در صورت لغو محدودیت ها، متعادل نگه دارد اما اصرار بر محدودیت دامنه ۲ درصدی با توجه به بیشینه بودن انرژی فروش ( بخاطر ترس کمی که محدودیت دامنه ایجاد می کند) که آنهم شدید نبود چون دامنه ۲ درصدی چسبندگی شدیدی برای صف دارد و صف فروش های اولیه را ایجاد کرد که به دلیل چسبندگی ۲ درصد که بسیار حائز اهمیت است با وجود خرید های اولیه ، مدت صف فروش را طولانی کرد.
این پایداری، ترس را بر کل بازار حکم فرما کرد که به نوبه چرخه بدی را برای صف فروش ایجاد و ترس حاصل از آن درخواست های فروش را بیشتر می کند. در این حالت بورس به جای اینکه به طور ساده این مشکل فنی یعنی محدودیت دامنه را بردارد فضایی را ایجاد می کند که کارشناسان به اشتباه شرایط اقتصادی و ابهام سیاسی را دلیل ریزش می دانند.
کافی است زودتر محدودیت دامنه برداشته شود و فضای کاذب ترس از سر بورس برداشته شود و گرنه هر چه محدودیت دامنه ادامه پیدا کند صف ها پایدارتر شده و نگرانی ها و صف های بیشتر و سنگین تری تشکیل خواهد شد. در بسیاری از سهام هم شاخص قیمت به درآمد در حدی است که با توجه به بازده اوراق می تواند جو صف های فروش، بحران شدیدتری را ایجاد کند.
اگر هم شکی وجود دارد که محدودیت دامنه عامل این ریزش نباشد حداقل یک روز به طور آزمایشی ، حذف و تعادل بازار سنجیده شود.
